به گزارش قدس آنلاین، پاییز به نیمه رسیده است. به تدریج همین گرمای اندک روزانه هم رنگ می‌بازد و هوای سرد می‌آید که برای ماه‌ها در منطقه کوهپایه‌ای شاهرود در شرق استان سمنان جا خوش کند. قدیمی‌ترها بهتر می‌دانند. شاهرود به سرماهایش معروف بود. سرمایی که به موقع می‌آمد و پیمانه‌اش که پر می‌شد بساطش را جمع می‌کرد. اما سال‌های اخیر رفتارش عوض شده است. زود می‌آید و دیر می‌رود. گاهی هم دیر می‌آید و زود زمزمه رفتن می‌خواند. انگار این سرمای دهه نودی را هم نمی‌توان شناخت. اندکی هم‌نشینی با آن برای سرمازدگی هکتارها باغ میوه کافی است. امسال اگر به همان روال سال‌های قبل بگذرد و رفتار و حضور سرمای بی‌موقع بلای جان کشاورزی شود، این روند هفت ساله می‌شود.

شاهرود قطب کشاورزی استان سمنان است. استانی که پهنه وسیعی از مناطق کوهستانی، جنگلی و کویر را در خود جای داده است. این شهرستان برای سال‌ها یکی از قطب‌های تولید انگور و زردآلوی کشور بود. آب و هوای مناسب سبب شد تا در دهه‌های گذشته هکتارها باغ سیب، گیلاس، هلو، آلو، انار، گردو و بسیاری از میوه‌های دیگر نیز در این منطقه ایجاد شود. البته این‌ها را هم باید جدا از کشت محصولات زراعی در این خطه به شمار آورد که خود سهمی قابل توجه در تولید محصولات استان سمنان دارد.

اقتصاد این شهرستان بیش از هرچیز به کشاورزی وابسته است. بیشتر مردم شاهرود اگر کشاورز نباشند دستکم کشاورز زاده هستند. بنابراین کوچکترین تکانه در بخش کشاورزی این شهرستان می‌تواند مانند دومینو پیش رود و به تدریج به شکل سونامی ظاهر شود. این تجربه تلخ اما برای ۶ سال پیاپی تکرار شد. سرما هر بار در زمان‌های مختلف و با شیوه‌های گوناگون به جان باغ‌های بی‌زبان شاهرود افتاد. یک بار در پاییز، یک بار زمستان و بار دیگر در بهار می‌آمد. یک بار محصول را می‌زد و بار دیگر به عمق تنه درخت‌ها نفوذ می‌کرد. گاهی هم به شکوفه ها رحم نمی‌کرد. البته همیشه فقط سرما نبود. یک سال وقتی فروردین رو به پایان بود و  کشاورزان فکر می‌کردند محصولاتشان از این بلای طبیعی جان سالم به در برده است، باغ ها گرفتار بارش تگرگ شدند.

سرمازدگی‌های دو سال اخیر چه خسارتی داشت؟

سرمای ۲۱ فروردین پارسال سبب وارد شدن ۲ هزار و ۱۸۰ میلیارد ریال خسارت به اقتصاد کشاورزی شهرستان شاهرود شد.  در این سرمازدگی  باغ های زردآلوی شهرستان بیشترین خسارت را دید، در منطقه خارتوران حدود ۲۰ درصد از محصولات زراعی که بیشتر آن را جو تشکیل می دهد دچار سرمازدگی شد.
 از مجموع ۲ هزار و ۱۸۰ میلیارد ریال خسارت برآورد شده محصولات زراعی و باغی شهرستان شاهرود، ۱۸ میلیارد ریال مربوط به محصولات زراعی و باقی مانده آن مربوط به محصولات باغی بود.

زمستان ۱۳۹۹ و بهار ۱۴۰۰ هم  با سرد شدن هوا و رسیدن دما به زیر صفر درجه سانتیگراد در ۲ مقطع زمانی، ۲۲ اسفند ۹۹ و هشتم فروردین امسال، سرمازدگی خسارت قابل توجهی به باغ ها و محصولات زراعی بیشتر نقاط شهرستان شاهرود وارد کرد. در این حادثه  بیشترین خسارت به درختان زردآلو، گوجه سبز، آلو و بادام وارد شد ، ۹۰ درصد از درختان زردآلو و ۷۵ درصد از درختان گوجه سبز، آلو و بادام بر اثر سرمازدگی بهاره خسارت دیدند.

به گفته مسوولان،  در این سرمازدگی ۱۸ هزار و ۲۵۰ تن از محصولات کشاورزان شاهرودی از بین رفت.

ناکارآمدی روش‌های مقابله با سرمازدگی در برابر تغییرات اقلیمی

این تجربه چند ساله نشان داد که به کاربردن بسیاری از روش ها برای رویارویی با غول سرما دیگر آن اثربخشی همیشگی را ندارد. تغییرات اقلیمی زودتر از آن که فکرش را می‌کردیم همه معادلات را به هم می‌ریزد. راهکارهای به روزی که از سوی کارشناسان ارائه می‌شود هم نیاز به سرمایه‌گذاری دارد. در این میان، باغداری که چند سال از دسترنج خود نصیبی نبرده، بیمه به موقع دادش نرسیده، حمایتی برای جبران خسارت دریافت نکرده و از طرفی با مشکل تأمین معیشت دست و پنجه نرم می‌کند، در برابر خود راهی جز فروش باغ نمی‌بیند و می‌شود همان داستان تکراری خشکاندن درختان و تغییر کاربری که جایش در این یادداشت نیست.

این مشکلات را اگر بگذاریم در کنارِ کم شدن منابع آبی، بی توجهی به راه اندازی صنایع تبدیلی و دیگر پیچ و خم هایی که در مسیر تولید تا فروش محصولات بر سر راه کشاورزان است، خود غم‌نامه‌ای است که مجالی دیگر می‌طلبد.

حال در آستانه سفر رئیس جمهوری به استان سمنان، هزاران نفر از مردم شاهرود که روزی خود را به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم از کشاورزی به دست می‌آورند، از دولت انتظار دارند ابتدا برای جبران خسارت سال‌های گذشته اقدام شود تا مرهمی بر این زخم عمیق باشد و پس از آن برنامه‌ریزی برای ایجاد تحولی بزرگ در این حوزه انیشیده شود، چرا که رویارویی با تغییرات گسترده اقلیمی دیگر با آن روش‌های سنتی قبل ممکن نیست.

منبع: ایرنا

انتهای خبر/